Jak skutecznie walczyć z próchnicą zębów?

Profilaktyka stomatologiczna u dzieci i dorosłych

Próchnica zębów to choroba społeczna, z którą zetknął się niemalże każdy dorosły człowiek – niezależnie od wykształcenia, zasobności portfela czy miejsca zamieszkania. Pomimo powszechności występowania tego schorzenia, nie należy go bagatelizować. Nieleczona próchnica może mieć wiele konsekwencji zdrowotnych – od poważnych problemów stomatologicznych, aż po choroby ogólnoustrojowe. Całe szczęście, odpowiednia profilaktyka może uchronić zarówno ciebie, jak i twoich bliskich przed przykrymi dolegliwościami, powodowanymi przez zmiany próchnicowe. Dowiedz się, jak prawidłowo dbać o jamę ustną i już dzisiaj wprowadź zdrowe nawyki w życie swojej rodziny!

Próchnica zębów a bakterie

Próchnica to przewlekła choroba wywoływana przez kilka typów bakterii, przede wszystkim przez paciorkowce, które naturalnie bytują w jamie ustnej człowieka. Drobnoustroje, gromadząc się na powierzchni zębów, tworzą płytkę nazębną (możliwą do zaobserwowania w postaci żółtawego nalotu).

Bakterie odpowiedzialne za rozwój próchnicy odżywiają się cukrami prostymi. Kiedy w jamie ustnej pojawia się ten składnik, paciorkowce obecne w płytce nazębnej rozpoczynają intensywną pracę – rozkładają cukier, w zamian wydalając kwasy.

Objawy próchnicy zębów

Ząb wystawiony na działanie kwasów zostaje zmiękczony, a następnie uszkodzony na skutek demineralizacji, czyli procesu wypłukiwania fosforu i wapnia. Na powierzchni zęba początkowo pojawia się biała plamka, świadcząca o naruszeniu szkliwa. Wraz z upływem czasu, za sprawą barwiących składników znajdujących się w napojach i jedzeniu, ubytek ciemnieje, przybierając brązowo-czarny kolor.

Kiedy zauważysz niepokojące przebarwienie, powinieneś jak najszybciej odwiedzić gabinet stomatologiczny. Nieleczona próchnica bez wątpienia będzie postępować, a bakterie będą przedostawać się w kolejne warstwy zęba. Jeżeli dotrą do unerwionej miazgi, rozwinie się stan zapalny, powodujący silny ból. Jedyną możliwością, by uratować zęba, będzie wówczas leczenie kanałowe, polegające na usunięciu zainfekowanej miazgi.

Próchnica u najmłodszych

Problem próchnicy nie omija nawet najmłodszych dzieci, pomimo tego, że nie rodzą się one ze szkodliwymi bakteriami w jamie ustnej. Jak zatem drobnoustroje mogą trafić do buzi niemowlaka? Najczęściej poprzez kontakt ze śliną rodzica, który ma próchnicę (nawet jeżeli aktualnie wszystkie jego zęby są wyleczone). Wystarczy oblizanie smoczka, wspólne korzystanie ze sztućców czy picie z jednej butelki, by znacznie zwiększyć ryzyko wystąpienia próchnicy u malucha.

Na powstawanie ubytków w ząbkach szczególnie narażone są niemowlęta, które zasypiają podczas karmienia piersią lub butelką. Pokarm osiada wówczas na powierzchni szkliwa, stanowiąc pożywkę dla bakterii. U starszych dzieci próchnica występuje najczęściej na skutek spożywania zbyt dużej ilości słodyczy lub słodzonych napojów.

Zapobieganie próchnicy u dzieci i dorosłych

Odpowiednie nawyki są w stanie ustrzec przez pojawieniem się próchnicy lub ograniczyć straty, jakie wyrządzi ona w jamie ustnej. Do najważniejszych zaleceń w profilaktyce stomatologicznej zalicza się:

• Regularne mycie zębów, co najmniej rano i wieczorem (najlepiej po każdym posiłku), przy użyciu pasty z fluorem – u dziecka należy wprowadzić ten nawyk już w momencie wyrzynania się pierwszych zębów (zwykle między 6 a 12 miesiącem). Rodzic powinien pomagać dziecku w dokładnym myciu zębów do 8-10 roku życia.
• Nitkowanie przestrzeni międzyzębowych, po każdym myciu zębów. Dzieci mogą używać nici dentystycznej od najmłodszych lat, przy pomocy rodziców.
• Regularne wymienianie szczoteczki do zębów – co 3-4 miesiące.
• Ograniczenie ilości cukru w diecie – najlepiej, jeżeli zrezygnujesz ze słodyczy i słodzonych napojów.
• Unikanie przekąsek pomiędzy posiłkami – częste dostawy cukru zapewniają bakteriom regularny zastrzyk energii.
• Unikanie picia i jedzenia po wieczornym myciu zębów – pamiętaj, że w nocy produkowana jest mniejsza ilość śliny, która mogłaby wypłukać resztki picia lub jedzenia! Jedyny napój, jaki możesz spożyć lub podać dziecku w nocy, to czysta woda. Wszelkie słodkie lub dosładzane produkty (nawet spożyte w niewielkiej ilości) osadzą się na zębach i zapewnią bakteriom odżywkę, która będzie rozkładana przez całą noc.
• Woda do posiłków – popijanie jedzenia czystą wodą sprzyja wypłukiwaniu resztek jedzenia i cukru z jamy ustnej.
• Regularne wykonywanie przeglądów u stomatologa – gabinet należy odwiedzać 2 razy w roku. Pierwsza wizyta kontrolna dziecka powinna odbyć się pomiędzy 6 a 12 miesiącem życia.

Próchnica zębów to schorzenie, którego trudno jest uniknąć. Odpowiednia profilaktyka może jednak istotnie zmniejszyć szkody wyrządzone przez bakterie, zaoszczędzić ci bólu oraz skomplikowanych (i często kosztownych) zabiegów stomatologicznych. Czasem niestety nawet najstaranniej prowadzone zabiegi higieniczne nie wystarczą i na zębach może pojawić się ubytek. Pamiętaj, by w takiej sytuacji jak najszybciej wybrać się do stomatologa i zatrzymać rozwój próchnicy na wczesnym etapie. W przeciwnym razie bakterie mogą zaatakować miazgę zęba, doprowadzając do jej martwicy, zgorzeli (rozkładu tkanek przy udziale bakterii gnilnych), stanów zapalnych okostnej, a w skrajnym przypadku nawet ogólnoustrojowego zakażenia bakteryjnego i sepsy.