Wady zgryzu bez tajemnic. Część III – leczenie wad zgryzu
Data dodania: 25.10.2022
W poprzednich wpisach z serii Wady zgryzu bez tajemnic omówiliśmy najczęściej spotykane wady zgryzu – szparowatość, stłoczenia zębów, wady przednio-tylne, pionowe i poprzeczne – oraz przyczyny ich powstawania. Czas, by poznać sposoby na piękny i zdrowy uśmiech. W poniższym artykule przedstawiamy metody leczenia wad zgryzu i omawiamy najważniejsze kwestie, jakie się z nimi wiążą.
Czy warto leczyć wady zgryzu?
Wciąż zdarza się, że wady zgryzu są bagatelizowane – w końcu to tylko „krzywe zęby”. To poważny błąd! Warto pamiętać, że wady zgryzu wpływają na różne sfery życia i mogą powodować wiele poważnych problemów – od zdrowotnych po emocjonalne, związane z nieakceptowaniem swojego wyglądu.
Nieprawidłowy zgryz może odpowiadać za choroby przyzębia, problemy logopedyczne czy zaburzenia w pracy układu trawiennego. Często jest również przyczyną choroby okluzyjnej (zgryzu urazowego), która objawia się m.in. częstymi bólami głowy, szumem i trzaskami w uszach, trudnościami w otwieraniu ust i nadwrażliwością zębów.
Co ważne, wady zgryzu warto leczyć w każdym wieku. Aparat ortodontyczny – i inne metody leczenia – nie jest zarezerwowany jedynie dla dzieci i młodzieży! Nieprawidłowy zgryz można (i należy!) z powodzeniem leczyć również w wieku dojrzałym. Zwłaszcza że nowoczesna ortodoncja oferuje wiele metod, które zapewniają dorosłym pacjentom pełen komfort w trakcie terapii.
Jak leczymy wady zgryzu? Aparat ortodontyczny
Podstawowym narzędziem pracy ortodonty jest aparat – stały lub ruchomy. Jego zadaniem jest odpowiednie ustawienie zębów w łukach oraz korygowanie pozycji szczęki i żuchwy, w celu wyeliminowania wady zgryzu.
Aparat ortodontyczny składa się z zamków oraz pierścieni, które ortodonta mocuje do powierzchni zębów pacjenta, używając specjalistycznego kleju. Na tych elementach zamieszcza się ligatury (czyli tzw. gumki) oraz drut, który oddziałuje odpowiednią siłą na zęby, powodując ich przesuwanie się w wybranym kierunku.
Jak wspomnieliśmy wcześniej, wyróżniamy aparaty stałe i ruchome. Przyjrzyjmy im się bliżej:
- Aparat ortodontyczny ruchomy – to rozwiązanie, które stosujemy u dzieci (na etapie „wzrostu”, czyli przed pojawieniem się kompletu zębów stałych) w celu prawidłowego ustawienia szczęki i żuchwy. Czas noszenia aparatu ruchomego wynosi najczęściej 2 lata. W tym okresie dziecko powinno nosić go przez około 12 godzin dziennie, z możliwością zdejmowania na czas posiłków czy zabiegów higienicznych.
- Aparat ortodontyczny stały – ten rodzaj aparatu wykorzystujemy w leczeniu wad zgryzu u osób dorosłych lub młodzieży (po wyrośnięciu wszystkich zębów stałych). Pozwala on zmienić ustawienie zębów i całkowicie wyeliminować wiele wad zgryzu. W przeciwieństwie do aparatu ruchomego mocuje się go „na stałe” – nie ma możliwości, aby zdjąć go w trakcie leczenia (np. do posiłku). Aparat najczęściej umieszcza się na zewnętrznej stronie zębów, jednak istnieje również możliwość, aby zamki i pierścienie zostały umieszczone na wewnętrznej powierzchni zębów – dzięki temu pozostają niewidoczne (aparat tego typu nazywany jest lingwalnym). Stałe aparaty ortodontyczne wykonywane są z różnych materiałów – metalu, porcelany czy kryształów.
Aparat ortodontyczny pozwala na wyleczenie nieprawidłowości w obrębie zgryzu. W przypadku niektórych wad – zwłaszcza przednio-tylnych, tj. przodozgryzu i tyłozgryzu – może jednak okazać się niewystarczający. W takich przypadkach leczenie aparatem łączy się z innymi metodami. Omawiamy je poniżej.
Wyciągi ortodontyczne
Wyciągi ortodontyczne, ze względu na miejsce montowania oraz sposób działania, dzieli się na:
- Wyciągi wewnątrzustne – to dodatkowe elementy, które mocuje się do aparatu ortodontycznego (do specjalnie przygotowanych w tym celu haczyków). Wyciąg zaczepiany jest pomiędzy górną a dolną częścią aparatu i wymieniany samodzielnie przez pacjenta – w zależności od zaleceń lekarza nawet kilka razy na dobę. Najczęściej nosi się je przez około 12 godzin dziennie. Wyciągi wewnątrzustne stosuje się wtedy, gdy konieczna jest zmiana ustawienia łuków zębowych, np. przy zębach pośrodkowych.
- Wyciągi zewnątrzustne – to rozwiązanie, które umieszcza się na twarzy pacjenta. Najpopularniejsze wyciągi zewnątrzustne to: headgear, czyli metalowego łuku przebiegającego wzdłuż linii pośrodkowej połączonego z opaską umieszczaną na karku lub głowie pacjenta oraz maski Delaire’a składającej się z podpórki na brodę