Wady zgryzu bez tajemnic – część 2. Wszystko o wadach poprzecznych i przednio-tylnych

Wady zgryzu to problem, z którym mierzy się wiele osób – w tym naszych pacjentów. Nieprawidłowe ustawienie zębów może mieć wiele przyczyn: od czynników genetycznych, przez zaburzenia w życiu płodowym, choroby ogólnoustrojowe, aż po nieprawidłowe nawyki i przyzwyczajenia. 

W poprzednim wpisie na naszym blogu omówiliśmy ogólne i miejscowe przyczyny powstawania wad zgryzu. Przyjrzeliśmy się również dwóm popularnym zaburzeniom – szparowatości oraz stłoczeniom zębów. Cały tekst znajdziesz tutaj: Wady zgryzu bez tajemnic – część 1. Jak powstają wady zgryzu, czym jest szparowatość i stłoczenie zębów?  

Tym razem zajmiemy się nieco bardziej skomplikowanymi wadami, klasyfikowanymi jako poprzeczne i przednio-tylne: zgryzem krzyżowym, przewieszonym, przodozgryzem i tyłozgryzem.

Klasyfikacja wad zgryzu

W diagnostyce wad zgryzu wykorzystuje się klasyfikację, która odnosi się do trzech płaszczyzn – pośrodkowej, czołowej oraz poziomej. W zależności od tego, w której płaszczyźnie występuje zaburzenie, wyróżnia się wady poprzeczne, przednio-tylne oraz pionowe. 

Co istotne, u wielu osób rozpoznaje się zaburzenia z zakresu więcej niż jednej płaszczyzny. Oznacza to, że u jednego pacjenta można jednocześnie rozpoznać kilka wad zgryzu, o różnej kwalifikacji – w tym wady zębowe (szparowatość, stłoczenie), o których wspominaliśmy w poprzednim wpisie.

Poprzeczne wady zgryzu

Wady poprzeczne rozpoznaje się w ocenie płaszczyzny pośrodkowej (nazywanej również strzałkową). Najogólniej rzecz ujmując, można wyobrazić sobie ją jako linię, która biegnie przez środek czoła, nosa, klatki piersiowej i dzieli ciało człowieka na dwie równe połowy. 

Dysproporcja w obrębie zgryzu objawia przesunięciem zębów względem linii pośrodkowej – do boku lub w stronę języka.  

Do poprzecznych wad zgryzu zalicza się:

• Zgryz krzyżowy – to wada, w której dolne zęby nachodzą na górne, bez stwierdzenia nieprawidłowości w budowie lub położeniu żuchwy i szczęki (jak ma to miejsce w wadach przednio-tylnych). 
• Zgryz przewieszony – boczne zęby górne zbyt mocno nachodzą na zęby dolne, przez co ich relacja w zwarciu jest nieprawidłowa.
• Boczne przemieszczenie żuchwy – żuchwa jest przesunięta w lewą lub prawą stronę (względem linii pośrodkowej), w związku z czym zęby dolne nachodzą na zęby górne.

Przednio-tylne wady zgryzu

Wady przednio-tylne rozpoznaje się podczas oceny płaszczyzny czołowej (określanej również jako pionowa). W tym wypadku linia przebiega równolegle do czoła i dzieli ciało na dwie części – przednią i tylną. 

Zaburzenia w zakresie zgryzu objawiają się wysunięciem lub cofnięciem szczęki bądź żuchwy. 

Do przednio-tylnych wad zgryzu zaliczamy:

• Tyłozgryz – dolne zęby są cofnięte względem zębów górnych.
• Retrogenia – żuchwa jest cofnięta względem szczęki, co skutkuje nieprawidłowym ustawieniem zębów względem siebie.
• Przodozgryz – dolne zęby są wysunięte przed zęby górne.
• Progenia – żuchwa jest ustawiona doprzednio względem szczęki, przez co dolne zęby nachodzą na górne.

Pionowe wady zgryzu

W diagnostyce pionowych wad zgryzu ocenie podlega płaszczyzna horyzontalna (nazywana również płaszczyzną poziomą lub poprzeczną). Aby ją zobrazować, należy wyobrazić sobie linię, która dzieli ciało na dwie równe części – górną i dolną.

Wady zgryzu, które rozpoznaje się w tej płaszczyźnie, charakteryzują się nieprawidłowym kontaktem zębów w zakresie góra-dół. Zęby mogą zachodzić na siebie zbyt mocno lub nie stykać się ze sobą podczas zagryzania.

Pionowe wady zgryzu to:

• Zgryz otwarty – zęby górne i dolne nie kontaktują się ze sobą. Podczas zagryzania widoczna jest wolna przestrzeń między łukami.
• Zgryz głęboki – zęby górne zbyt mocno zachodzą na zęby dolne i zakrywają nawet 70% ich powierzchni. 

W pierwszej oraz drugiej części artykułów o wadach zgryzu omówiliśmy przyczyny nieprawidłowości oraz problemy, z którymi najczęściej mierzą się pacjenci. W kolejnej części omówimy metody leczenia poszczególnych wad zgryzu. Już teraz zapraszamy do regularnych odwiedzin na naszym blogu.