Zaburzenia pracy stawów skroniowo-żuchwowych – objawy, przyczyny, leczenie

Przyczyną zdecydowanej większości dolegliwości, które objawiają się bólem obrębie twarzy, są problemy z zębami. Z tego powodu każdy pacjent, który zmaga się z dyskomfortem w okolicy szczęki lub żuchwy, powinien w pierwszej kolejności udać się do gabinetu stomatologicznego. Podczas konsultacji – po przeprowadzeniu koniecznych dla danego przypadku badań diagnostycznych – możliwe jest ustalenie przyczyny dolegliwości bólowych. U części pacjentów będą to zaburzenia pracy stawów skroniowo-żuchwowych.

Budowa stawu skroniowo-żuchwowego

Kości czaszki są ze sobą ściśle złączone szwami kostnymi. Jedynym wyjątkiem jest żuchwa – kość nazywana potocznie dolną szczęką – która łączy się z pozostałymi strukturami szkieletu głowy dwoma symetrycznymi (prawym i lewym) stawami. Dzięki takiej budowie możliwe jest wykonywanie określonych ruchów, niezbędnych do prawidłowego jedzenia, mówienia, ekspresji niewerbalnej, oddychania, ziewania. 

Staw skroniowo-żuchwowy zbudowany jest z:

• Główki stawowej — tworzy ją głowa żuchwy.
• Panewki stawowej – znajduje się na kości skroniowej. Jej przednią część stanowi wypukły guzek stawowy, tylną zaś dół żuchwowy.
• Krążka stawowego – dzieli on jamę stawu skroniowo-żuchwowego na dwa piętra (górne i dolne), dzięki czemu możliwe jest wykonywanie szerokiego spektrum ruchów.
• Więzadła – wzmacniają staw skroniowo-żuchwowy, utrzymują prawidłowe położenie krążka i ograniczają ruchy, które mogłyby prowadzić do uszkodzenia stawu.

Wykonywanie ruchów żuchwy możliwe jest dzięki mięśniom: żwaczom, mięśniom skroniowym oraz przyśrodkowym. 

Przyczyny zaburzeń w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego

Przyczyny występowania zaburzeń stawów skroniowo-żuchwowych od lat stanowią przedmiot zainteresowania różnych specjalistów – stomatologów, chirurgów, neurologów, fizjoterapeutów, logopedów. 

Pomimo wielu badań, hipotez i teorii, jakie pojawiały się w ostatnich dekadach, wciąż nie ustalono etiologii zaburzeń. Aktualnie uznaje się, że jest to problem złożony i wieloczynnikowy. Mogą składać się na niego nieprawidłowości w budowie anatomicznej, dysfunkcje mięśniowe, wady zgryzu, a także długotrwały stres.

Diagnoza i typowe objawy zaburzeń stawu skroniowo-żuchwowego

Jak wspomnieliśmy we wstępie, pacjenci, którzy podejrzewają u siebie zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych, powinni w pierwszej kolejności udać się do gabinetu stomatologa. Dolegliwości bólowe bardzo często wynikają z nieprawidłowego kontaktu między zębami i odruchu, jaki na jego skutek zachodzi pomiędzy receptorami czucia głębokiego z przyzębia a mięśniami narządu żucia. 

Z tego powodu diagnozę zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych zwykle rozpoczyna się od wykluczenia problemów z zębami. W tym celu przeprowadza się tzw. testy prowokacyjne. Wykorzystując czynniki drażniące – podmuch powietrza, aerozol wody – działa się na wybrane zęby. Jeżeli pojawi się odpowiedź bólowa, można wskazać strukturę, która odpowiada za problem. 

W przypadku, gdy wynik pierwszego testu jest niejednoznaczny, lekarz może zdecydować się na znieczulenie wybranego zęba (lub zębów). Ustąpienie bólu oznacza, że wybrany ząb jest przyczyną dolegliwości.

W drugiej kolejności – po wykluczeniu zębów – stomatolog przeprowadza badanie mięśni oraz stawów skroniowo-żuchwowych. Struktury, które można zbadać palpacyjnie, są drażnione w celu ustalenia źródła dolegliwości (tutaj również istnieje możliwość podania znieczulenia w wybrane struktury i obserwowania czy ból ustępuje). Mięśnie skrzydłowe boczne, które nie mogą zostać zbadane palpacyjnie ze względu na położenie, poddaje się testom czynnościowym (deprogramacji i fizjoterapii).

W szczególnych przypadkach lekarz może zlecić wykonanie badań obrazowych – tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.

Jak leczy się zaburzenia stawu skroniowo-żuchwowego?

Pacjent, który zgłasza się do lekarza z powodu bólu w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego, oczekuje szybkiej ulgi. Z tego powodu terapię zwykle rozpoczyna się od wyeliminowania lub zmniejszenia dolegliwości bólowych – poprzez leki, zastosowanie szyn relaksacyjnych lub fizjoterapię. 

Dalsze postępowanie uzależnia się od rozpoznania przyczyny zaburzeń. Może być to:

• Leczenie ortodontyczne lub protetyczne – w przypadku, gdy występują nieprawidłowości w zwarciu zębów lub położeniu żuchwy w stosunku do szczęki.
• Rozluźnienie mięśni żucia – poprzez szynę stabilizacyjną, ćwiczenia i terapię manualną.
• Terapia psychologiczna lub psychiatryczna – skuteczna, gdy napięcie mięśni żucia spowodowane jest przez nadmierny stres.

Szukasz ulgi od bólu stawów skroniowo-żuchwowych? Nasi specjaliści czekają, aby Ci pomóc. Skontaktuj się z nami, aby umówić wizytę w klinice.